2012 წლის საპარლამენტი არჩევნები: ენმ-ს მიერ მიღებული ხმები და ამომრჩეველთა აქტივობა

ვაგრძელებ app.raw.densitydesign.org-ზე ახალ-ახალი გრაფიკების ტესტვა. ამჯერად დავტესტე ერთ-ერთი ყველაზე ტრივიალური და გავრცელებული Scatter Plot, რომლის აგებაც ჯერ კიდევ სკოლაში სწავლისას გვიწევდა.

გრაფიკი მცირედ დაუმუშავებელია, საჭიროა ლეგენდის დადება. ამიტომ, აქვე აღვწერ თუ რა რას ნიშნავს:

X ღერძზე მოცემულია ამომრჩეველთა აქტივობა პროცენტებში

Y ღერძზე მოცემულია ნაციონალური მოძრაობის მიერ აღებული ხმები.

თითოუელი ბურთის ზომა მიუთითებს მუნიციპალიტეტებში ამომრჩეველთა რაოდენობას, ფერი კი საბოლოო შედეგს (წითელი - მოიგო ენმ, ლურჯი, მოიგო ქართულმა ოცნებამ).

პირუტყვისა სულადობა სახეობების და წლების მიხედვით

                                                 წყარო - საქსტატი
 ამ ბლოგის დაწერის მიზანი არ არის ჩემი დაინტერესება საქართველოში  პირუტყვისა დსულადობის რაოდენობით. უბარლოდ მინდოდა დამეტესტა, როგორ იმუშავებდა საიტ raw.densitydesign.org-ის მიერ შემუშავებული ერთ-ერთი ვიზუალიზაციია. 

ამისთვის მჭირდებოდა რამე ლონგიტუდური დიზაინი. პირველი, რაც საქართველოს სტატისტიკის დეპარტამენტის საიტზე მომხვდა ხელში საქართველოში პირუტყვების სულადობის რაოდენობა გახდა. 

ვიზუალიზაციების ერთ-ერთი დანიშნულება წარმოდგენილი ინფორმაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტების წარმოჩენაა. ჩემს მიერ წარმოდგენილი ვიზუალიზაცია ნათლად გვიჩვენებს, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ როგორ დრამატულად იკლებს საქართველოში პირუტყვის რაოდენობა. 

დღევანდელი კვერცხი თუ ხვალინდელი ქათამი?

ადამიანები განსხვავდებიან ერთმანეთისგან პიროვნული თვისებებით, ქცევითა და პრიორიტეტების შერჩევით. ხშირად არჩევანის გაკეთებისას უპირატესობას ანიჭებენ შორს მიმავალ პერსპექტივებს. არის შემთხვევები, როდესაც ადამიანებს ურჩევნიათ მოცემულ მომენტში არსებული ვითარება შეინარჩუნონ, ვიდრე გარისკონ მომავალი დივიდენდების მისაღებად. 

STEP Skills Measurement Program 2013-ის კვლევაში მოცემულია კითხვების ერთობლიობა, რომლებიც საშუალებას გვაძლევს გავზომოთ რესპოდენტების პრიორიტეტები სხვადასხვა ტიპის არჩევანის გაკეთებისას. (როგორც გახსოვთ, აღნიშნული კვლევა 2013 წელს ჩატარდა და მოიცავდა მხოლოდ საქართველოს ურბანული დასახლელების მცხოვრებებს).

 "წარმოიდგინეთ, რომ გაქვთ ამ ორ ვარიანტს შორის არჩევანის გაკეთების საშუალება:

ვარიანტი 1: მიიღებთ 130 ლარს გარანტირებულად.

ვარიანტი 2: ააგდებთ მონეტას და მიიღებთ 0 ლარს, თუ მონეტა ზურგით დაეცემა და მიიღებთ 390 ლარს, თუ მონეტა პირით დაეცემა.

რომელ ვარიანტს აირჩევთ?" 

გარანტირებული თანხა თუ მონეტის აგდება

ამ პირობის გათვალისწინებით, რესპოდენტთა უმრავლესობამ, 77%-მა განაცხადა რომ ისინი გარანტირებულ 130 ლარის აიღებდნენ. ამასთან, რესპოდენტთა იმ 77%-ს, რომელთაც გარანტირებული თანხის აღება არჩიეს, კვლავ გაუმეორეს აღნიშნული პირობა, თუმცა გაზარდეს შესაძლო მოგების რაოდენობა:

 "წარმოიდგინეთ, რომ გაქვთ ამ ორ ვარიანტს შორის არჩევანის გაკეთების საშუალება:

ვარიანტი 1: მიიღებთ 130 ლარს გარანტირებულად.

ვარიანტი 2: ააგდებთ მონეტას და მიიღებთ 0 ლარს, თუ მონეტა ზურგით დაეცემა და მიიღებთ 520 ლარს, თუ მონეტა პირით დაეცემა.

რომელ ვარიანტს აირჩევთ?" 

შეთავაზება გარანტირებული თანხის ამღებთათვის

როგორც ვხედავთ, შესაძლო მოგების გაზრდამ არ მიიზიდა "დღევანდელი კვერცხის" მსურველი რესპოდენტები - აბსოლუტური უმრავლესობა გარანტირებულ თანხას ირჩევს. 

ამავდროულად, რისკის მოყვარულ 23%-საც გაუმეორეს პირობა და მათაც შესთავაზეს ახალი, თუმცა უარესი პირობები:

"წარმოიდგინეთ, რომ გაქვთ ამ ორ ვარიანტს შორის არჩევანის გაკეთების საშუალება:

ვარიანტი 1: მიიღებთ 130 ლარს გარანტირებულად.

ვარიანტი 2: ააგდებთ მონეტას და მიიღებთ 0 ლარს, თუ მონეტა ზურგით დაეცემა და მიიღებთ 260  ლარს, თუ მონეტა პირით დაეცემა.

რომელ ვარიანტს აირჩევთ?"

შეთავაზება მონეტის ამგდებთათვის

როგორც ჩანს, რისკის მოყვარულები ბოლომდე ენდობიან იღბალს. მიუხედავად იმისა, რომ პირველ შეთევაზებასთან შედარებით მონეტის  აგდების შედეგად შესაძლო მოგების თანხა შემცირდა, რიკის მოყვარული რესპონდენტების უმრავლესობა მაინც მზად არის ააგდოს მონეტა, რათა გარანტირებულ თანხაზე მეტის მოგების შესაძლებლობა ჰქონდეს. 

აიაქსი, ინგლისელი პოეტი და ტუალეტი

ალბათ გაგიკვირდებათ, რა კავშირშია ერთმანეთთან ბლოგის სათაურში გამოტანილი ტრიადა. თუ ზედმეტი 10 წუთი მოგეპოვებათ, ამ ბლოგის წაკითხვის შემდეგ შეძლებთ დაადგინოთ კავშირი, ერთი შეხედვით ერთმანეთისგან შორს მდგომ კონცეპტებს შორის.

აიაქსის გაგონებისას შესაძლოა მკითხველთა უბრავლესობას საფეხბურთო გუნდი ამსტერდამიდან (ან, სულაც  პროგრამირების ენა)  გაახსენდეს. თუმცა, უპრიანია გვახსოვდეს ტროას ომების მონაწილე ბერძნული მითოლოგიიდან, რომელიც გამოირჩეოდა საკუთარი ფიზიკური მონაცემებითა და სიძლიერით. 

ზემოთ აღნიშნული ინფორმაცია სრულად არ იქნებოდა საინტერესო ბლოგის მკითხველისთვის, რომ არა  ელიზაბეტის სამეფო კარის  პოეტის, მწერლისა და მოღვაწის 1596 წლის გამოგონება. მავანმა სერ ჯონ ჰარინგონმა დაახლოებით ამ წლისთვის შეიმუშავა ჩასარეცხი ტუალეტის პირველი პროტოტიპი, რომელსაც Ajax უწოდა (ანუ, a "jakes" - ტუალეტის აღმნიშვნელი სიტყვა იმდროინდელ სლენგზე).  

გამოგონების შემდეგ, აწ უკვე 400 წელზე მეტია კაცობრიობა იყენებს ამ ფრიად მოსახერხებელ გამოგონებას. თუმცა, დედამიწაზე ყველა ადამიანს როდი აქვს შესაძლებლობა გამოიყენოს აღნიშნული გამოგონება. 

STEP Skills Measurement Program 2013-ის მიხედვით, საქართველოს ქალაქებში ტუალეტები უმეტესწილად არ არის საზიარო და ყველა შინამეურნეობას / ოჯახს პირადი ტუალეტით სარეგებლობა შეუძლია. 

თუმცა, როგორც მომდევნო კითხვა გვიჩვენებს საქართველოს ქალაქებში ყველას არ აქვს ჩასარეცხი ტუალეტი.  სავარაუდოა, რომ თუ მთლიანი ქვეყნის მასშტაბს გავითვალისწინებთ ჩასარეცხი ტუალეტების წილი მნიშვნელოვნად შემცირდება. ერთი შეხედვით ეს არაფრის მომცემი ინფორმაცია ერთგვარი ინდიკატორია, თუ როგორი პირობებში ცხოვრობენ ადამიანები საქართველოში. 

მშობლები და აკადემიური მოსწრება სკოლაში

თითქმის ერთწლიანი შესვენების შემდეგ ვაგრძელებ ბლოგზე ახალი ინფორმაციების დადებას. მიზეზი, რატომაც შეწყვეტილი მქონდა ბლოგის წერა იყო სიზარმაცე და მოუცლელობა. სიმბოლურია, რომ განახლებული ბლოგის თემა გარკვეულწილად ეხება სიბეჯითეს, კერძოდ სკოლაში აკადემიურ მოსწრებას.

მსოფლიო ბანკის საიტზე შეგიძლიათ ნახოთ საქართველოში 2013 წელს ჩატარებული კვლევა STEP Skills Measurement Program (კვლევა მხოლოდ საქართველოს ქალაქებში ჩატარდა). კვლევის საველე სამუშაოები საქართველოში CRRC საქართველომ ჩაატარა.  აღნიშნული კვლევა უამრავ საინტერესო მონაცემს ინახავს და უახლოეს მომავალში შევეცდები მაქსიმალურად გამოვაქვეყნო საინტერესო და თავშესაქცევი მონაცემები ბლოგზე.  როგორც უკვე აღვნიშნე, ამ ბლოგის თემა აკადემიუერ მოსწრებას შეეხება.

განათლებისადმი მიძღვნილი მოდული შეიცავდა ორ საინტერესო შეკითხვას - (ა) რესპოდენტის მიერ საკუთარი აკადემიური მოსწრების შეფასება სკოლის უკანასკნელ კლასში* და (ბ) მშობლების/მეურვეების ჩართულობა გამოცდების/ტესტების შედეგების გაგებაში**. მოკლედ რომ ვთქვათ, როგორ აფასებენ რესპოდენტები თავიანთ მოსწრებას სკოლის ბოლო კლასში და რამდენად იყვნენ დაინტერესებულები მშობლები/მეურვეები რესპოდენტთა მიერ ჩაბარებელი გამოცდების შედეგების გაგებით.

როგორც ვხედავთ, აბსოლუტური უმრავლესობა თვლის, რომ საშუალო თუ არა, საშუალოზე მაღალი და შესანიშნავი აკადემიური მოსწრებით გამოირჩეოდა.

  

საინტერესოა, რომ ამავდროულად უმეტესობა თვლის, რომ მშობლები/მეურვეები აქტიურად იყვნენ ჩართულნი სკოლის გამოცდების/ტესტების შედეგების გაცნობით.

საინტერესო ციფრებს გვაძლევს ამ ორი შეკთხვის ერთმანეთთან კროსტაბულაციაც:

როგორც ერთი შეხედვით ჩანს, „კარგი აკადემიური მოსწრების“ მქონდე რესპოდენტების უმრავლესობამ განაცხადა, რომ მათი მშობლები აქტიურად იყვნენ ინფორმირებულნი საკუთარი შვილების მიერ სკოლაში ჩაბარებული გამოცდების/ტესტების შესახებ. ეს უბრალო კროსტაბულაცია არ გვაძლევს იმის თქმის საშუალებას, რომ აკადემიური მოსწრება დამოკიდებულია ან რაიმე კავშირშია მშობლების აქტიურ ჩაბმულობასთან, თუმცა გარკვეული ტრენდის შენიშვნა შესაძლებელია.

p.s. კითხვების ზუსტი ფორმულირება შეგიძლიათ იხილოთ ქვემოთ. ტექსტში მოცემული ქართული თარგმანი მთლად ზუსტი არ არის. 

* From what you remember, how did you compare in your school work to your classmates  in the highest grade you attended in primary or secondary school? DO  NOT READ RESPONSES

** When you were attending primary school, did either of your parents/guardians actively keep themselves informed of your exam/test results or grades?

შერეული ქორწინებები საქართველოში

Caucasus analitical digest-ის 2014 წლის ივლისის ნომერში გამოქვეყნდა მილენა ოგანესიანის სტატია საქართველოში შერეული ქორწინებების შესახებ.  სტატიაში მოყვანილი იყო რამდენიმე საინტერესო გრაფიკი.

პირველი გრაფიკი ასახავს ქართველებს შორის შერეული ქორწინებების რიცხვს წლების განმავლობაში. გრაფიკზე ასახულია 2003 წლამდე შერაული ქორწინებების რიცხვის შემცირება და შემდგომ მცირედი მატება. ყველაზე მეტი შერეული ქორწინება ქართველებს რუსი და სომეხი ეროვნების წარმომადგენლებთან აქვთ. 

 მეორე გრაფიკი გვიჩვენებს, რომ დროთა განმავლბოაში საქართველოში ქართველებს შორის ჰომოგენური ქორწინებების რიცხვმა იმატა. 

ეს ფაქტი გასაოცარი არ არის, თუკი შეხვედავთ 2009-2013 წლებში კავკასიის კვლევითი რესურსების ცენტრის მიერ ჩატარებული გამოკვლევის შედეგებს, რომელიც ასახავ რესპონდენტების მოსაზრებებს ქართველი ქალის სხვა ეროვნების წარმომადგენლებზე გათხოვებაზე. 

ოჯახში ბავშვთა იდეალური რაოდენობა საქართველოში

ამ ბლოგის დაწერა ჰანს რიოსლინგის მიერ ჩატარებულმა ლექციამ გადამაწყვეტინა, რომელიც საქართველოში გაიმართა 2014 წლის 25 ივნისს. შვედი მეცნიერი საქართველოში გაერთიანებული ერების მოსახლეობის ფონდის და საქართველოს პარლამენტის გერნდერული თანასწორობის საბჭოს მოწვევით ჩამოვიდა, რათა ესაუბრა საქართველოში გენდერული თანასწორობისა და სამედიცინო მომსახურების ხელმისაწვდომობის შესახებ. 

ლექციის მიმდინარეობისას ჩემთვის ყველაზე საინტერესო და მრავლისმეტყველი 00:37:41-ზე გამოჩენილი სლაიდი აღმოჩნდა. მოცემული სტატისტიკის თანახმად, საქართველოში რეპროდუქციულ ასაკში მყოფი ქალების მხოლოდ 27% იყენებს თანამედროვე კონტრაცეპტივებს, მაშინ როდესაც ეს მაჩვენებელი 65%-ია შვედეთში. გრაფიკიდან აგრეთვე ჩანს, რომ შვედეთში ორჯერ უფრო მაღალია შობადობის მაჩვენებელი, მაშინ როდესაც აბორტების რაოდენობა თითქმის თანაბარია ორივე ქვეყანაში (აღსანიშნავია, რომ შვედეთში ორჯერ მეტი ადამიანი ცხოვრობს, ვიდრე საქართველოში).

2013 წლის კავკასიის ბარომეტრის თანახმად, საქართველოში გამოკითხულთა უმეტესობას ოჯახში ბავშვთა იდეალურ რაოდენობად 3 ბავშვი მიაჩნია (45%). ძალიან საინტერესოა, რომ ამ შეკითხვაზე პასუხის ერთ-ერთი ვარიანტი იყო "რამდენსაც ღმერთი მოგვცემს", რომელზედაც, ჩემთვის გასაოცრად, რესპონდენტების 9%-მა უპასუხა. 

საინტერესოა, რომ სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფებში ოჯახში ბავშვთა იდეალური რაოდენობა საკმაოდა განსხვავდება. ასაკის მატებასთან ერთად მატულობს ბავშვების რაოდენობაც - თუ 18-35 ასაკობრივ ჯგუფში მოქცეული რესპონდენტების 47%-ისთვის არის სამი ბავშვი იდეალური, 56+-ის ეს მაჩვენებელი 38%. ანალოგიურად, ახალგაზრდებში მხოლოდ 16% თვლის, რომ ოთხი ბავშვი იდეალურია ოჯახისთვის, როდესაც 56 წლის და უფროსი რესპონდენტების 34% ფიქრობს ასე. 

მცირე, მაგრამ შესამჩნები განსხვავებები გამოიკვეთა განათლების დონის მიხედვითაც, რომლის თანახმადაც განათლების უფრო მაღალი დონის მქონე რესპონდენტები უფრო ემხრობიან ოჯახის მრავალშვილიან მოდელს, ვიდრე საშუალო ან საშუალო ტექნიკური განათლების მქონე ადამიანები.